بررسی جابجایی بند موصولی در زبان فارسی امروز براساس دستور کلام

این پژوهش بر آن است تا مسئلة جابه‌جایی بندهای موصولی در زبان فارسی امروز را بر اساس دستور کلام توصیف و تبیین کند. در پدیدة مذکور، بند موصولی از مجاورت اسم ­هسته به جایگاهی در انتهای جمله جابه‌جا شده و ساختی  گسسته را به وجود می‌آورد. مشاهدة نمونه­های مختلف از گونه‌های موصولی در فارسی امروز نشان می­دهد که پدیدة جابه‌جایی ویژگی عام بندهای موصولی می‌باشد. بر اساس دستور کلام، عناصر متعلق به دستور معترضه تابع الزامات دستوری و معنایی دستور جمله نیستند، به همین دلیل سیالیّت در جایگاه ساختاری یک ویژگی عام و متمایزکنندة آن عناصر می‌باشد. از این جهت، استدلال می‌شود که جابه‌جایی بندهای غیرتحدیدی به‌عنوان عناصر دستور معترضه پیامد ماهیت دستوری‌ آنها یعنی معترضگی می‌باشد و جابه‌جایی گونة تحدیدی نیز که از طریق فرآیند دستوری‌شدگی از سطح معترضه به سطح دستور جمله انتقال یافته‌، به‌عنوان یک ویژگی باقی‌مانده از ساخت منشأ تحلیل می‌شود.